Ο θάνατος ενός νεογνού είναι μία τραγική σκληρή πραγματικότητα που δικαίως ισοπεδώνει ψυχικά και σωματικά την μητέρα η οποία μένει αγκαλιά μονάχα με αναμνήσεις και τα όνειρα που έκανε για το μωρό της.
Ο νέος πατέρας βρίσκεται σε οδυνηρή και περίπλοκη θέση. Πρώτον, καλείται από την φύση και αγάπη του προς την μητέρα του μωρού του να την συμπαρασταθεί συναισθηματικά μην γνωρίζοντας πως ακριβώς να το κάνει αυτό, φοβούμενος μην πει λανθασμένες λέξεις που θα προκαλέσουν περισσότερη οδύνη παρά συμπαράστασει. Δεύτερον, θέλει να πενθέσει το μωρό του αλλά το αναβάλει για να σταθεί στην συναισθηματική και σωματική φροντίδα της μητέρας, αγνοώντας την δική του ψυχική ανάγκη να διαχειριστή αυτήν την απώλεια. Ο θάνατος ενός νεογνού είναι εξίσου σκληρός για τον πατέρα διότι ο πατέρας δεν βιώνει την εγκυμοσύνη-την ενδομητρική ζωή του βρέφους του παρά μονάχα όταν κρατήσει αγκαλιά το μωρό του μετά τον τοκετό. Εννέα μηνές μετά την σύλληψη. Τότε καταλαβαίνει τι συμβαίνει. Ό,τι έγινε μπαμπάς. Τότε αρχίζει να σκέφτεται τί θέλει να μάθει στο παιδί του και τί θέλει να αποφύγει, σκεπτόμενος το μέλλον που θέλει να του προσφέρει. Κάτι που ο θάνατος κόβει τα όνειρα του σαν μαχαίρι.
Αν αυτό το μωρό ήταν η μόνη ελπίδα για ένα ζευγάρι να βιώσουν την εγκυμοσύνη και την μητρότητα, η απώλεια τους είναι βαθύς και είναι εύκολο- αν όχι αυτονόητη- η έλλειψη ελπίδας για να αποκτήσουν την δική τους βιολογική οικογένειά.
Αν ήταν η πρώτη εγκυμοσύνη, είναι εξίσου εύκολο να αποθαρρυνθεί το ζευγάρι να επιχειρήσει δεύτερη προσπάθεια, φοβούμενοι μην βιώσουν το ίδιο σκοτεινό κενό αποτέλεσμα.
Η ψυχολογία της νέας μητέρας που βρίσκεται αντιμέτωπη με μελλοντικές επισκέψεις στο κοιμητήριο αντί στην παιδική χαρά είναι τραγικά λυπηρές. Είναι μία κατάσταση που απλά εύχεσαι να μην την βιώση κανείς αν και γνωρίζεις πως δεν θα πάψει να συμβαίνει.
Πολλοί δεν γνωρίζουν πως 2.8 εκατομμύρια βρέφη πεθαίνουν στις κρίσιμες πρώτες 28 ημέρες. Την πρώτη ημέρα ζωής ζούν μόνο 1 εκατομμύριο νεογνά. Για την Ελλάδα δεν υπάρχουν πρόσφατα στοιχεία εκτός του 2014 από την ΕΛΣΤΑΤ που αναδεικνύει νεογνική θνησιμότητα στο 2.63%, βρεφική θνησιμότητα στο 3.75% και θνησιγένεια / απόβολή στο 5.66%. Το Μαιευτήριο ΜΗΤΕΡΑ δημοσίευσε στοιχεία από το 2015 την νεογνική απώλεια 1.1% και την θνησιγένεια 3.13% στο μαιευτήριο τους.
Ο θάνατος, η θνησιγένεια και η αποβολή είναι πραγματικά γεγονότα που δεν συζητούνται στις πρωϊνές εκπομπές, στα ΜΜΕ, στην γυναικοπαρέα. Εκτός κι αν τυχαίνει να είσαι ένα μέρος της στατιστικής. Τότε αναζητάς οπουδήποτε πληροφορίες για να μοιραστείς μαζί με άλλους γονείς το κοινό τραγικό γεγονός σας.
Μπορεί κανείς εύκολα να καταλήξει στο συμπέρασμα πως ένα τέτοιο γεγονός δεν διαχειρίζεται. Και όμως. Και η διαχείριση της συνέπειας μιας τέτοιας απώλειας είναι το πένθος. Μάλιστα το πένθος. Και δεν το μπερδεύουμαι με την θλίψη, η οποία είναι η απώλεια ενός αγαπημένου πρόσωπου. Το πένθος είναι η διαδικασία που κάποιος-στην περίπτωση μας οι γονείς- περνούν για να προσαρμοστούν στον θάνατο του νεογνού τους, αν και πολλοί στην κοινωνία, δεν αναγνωρίζουν την περιγεννητική απώλεια ή θάνατο ως ΄πραγματική’. Δυστυχώς- γιατί η αλλαγή στην άποψη αυτή θα βοηθούσε περισσότερο στην αποτελεσματική διαχείριση του πένθους.
Αυτό που γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι η διάφορες θεωρίες διαχείρισης του πένθους αλλά στην πραγματικότητα αυτές οι θεωρίες είναι απλά guidelines– ένας χάρτης- για την συναισθηματική μας πάσχουσα συμπεριφορά. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι από την πρώτη στιγμή θα θέλουμε να καταλάβουμε γιατί πέθανε το μωρό μας. Γιατί συνέβηκε αυτό σε εμένα; Θα προσπαθήσουμε να το αντιμετωπίσουμε αυτό μέσα από τον πόνο μας. Θα επιχειρήσουμε να προσαρμοστούμε σε μία ‘νεα πραγματικότητα’: έχουμε αλλάξει. Είμασταν έγκυος, γεννήσαμε και θάψαμε το μωρό μας. Δεν θα μπορούμε ποτέ να αλλάξουμε αυτά τα δεδομένα αλλά θα μάθουμε να προσαρμοστούμε στον νέο μας εαυτό. Στην μητρότητα χωρίς το μωρό. Γιατί είμαστε γονείς κι ας λείπουν τα μωρά μας από τις κούνιες τους. Γεννήσαμε απλά δεν είναι ζωντανά να μας φωνάξουν ΄μαμά΄ ή ΄μπαμπά’. Και κάποια στιγμή θα μεταβούμε σε μια ζωή με νόημα ενώ υπάρχει ακόμη η ανάμνηση.
Είναι δύσκολο να πιστέψουμε πως μια μέρα θα χαμογελάσουν τα χείλη μας και δεν θα είναι λόγου της φαρμακευτικής μας αγωγής. Θα έρθει η ημέρα που θα τολμήσουμε να σκεφτούμε την πιθανότητα μιας νέας εγκυμοσύνης εφ΄ όσον το σώμα μας μας δίνει αυτήν την δυνατότητα. Να επιτρέψουμε τον εαυτό μας να χαρεί την επόμενη εγκυμοσύνη και το νέο μωρό μας. Να ονειρευτούμε την οικογενειακή ζωή.
Ο δρόμος προς την ψυχική μας ανάρρωση είναι ανήφορος και βαρύς όμως είναι δυνατόν. Η ζωή το αποδεικνύει αρκεί να δώσουμε στον εαυτό μας μια νέα ευκαιρία και να βρούμε ειρήνη με την ζωή που έφυγε.